زنگ عربی

1-المنجد

المنجد یکی از پرفروشترین فرهنگهای نوین است که بارها تجدید نظرو چاپ شده است .این فرهنگ لغت را لویس معلوف که خانواده وی از مسیحیان سر شناس لبنان به شمار می ایند  گرد اوری کرده است . المنجد در اصل یک فرهنگ دانش اموزی بود و در سال 1908  به چاپ رسید  ولی بعدها تعداد مدخلهای ان بتدریج گسترش یافت و در شکلهای مختلفی در اختیار پزوهشگران قرار گرفت . در سال 1956 ((فردینال توتل)) پیوستی را به عنوان ((المنجد فی الاعلام)) به ان افزود که در ان شخصیتهای علمی و ادبی غرب وشرق جهان معرفی شده است . این فرهنگ به تصاویر و نقشه ها اراسته  می باشد و برای نشان دادن ریشه کلمات از رنگ قرمز استفاده شده است.

((فواد البستانی)) خلاصه ای از این کتاب فرهنگ را با اضافه کردن وازه ها و اصطلاحات  جدید با نام منجد الطلاب  به چاپ رساند.

المنجدالطلاب  به زبان فارسی ترچمه شده و به صورت فرهنگ دو زبانه در اختیار پزوهشگران فارسی زبان قرار گرفته است.

2-لاروس

فرهنگ لاروس را ((دکتر خلیل الجر)) گرد اوری  کرده است و در سال 1973 از سوی کتابخانه  لاروس به چاپ رسیده است . مرکز کتابخانه  لاروس در پاریس  قرار  دارد و سالهای متمادی است که به کار تالیف و انتشار  لغتنامه های کوچک و بزرگ  به زبان فرانسه اشتغال دارد.فرهنگ لاروس حاوی اصطلاحات علمی  فنی. و ادبی هست و به تصاویر جانوران و گیاهان و ابزار صنعتی اراسته شده است . این فرهنگ به شیوه فرهنگ نویسی زبانهای لاتین یعنی بر مبنای حروف الفبا و در نظر گرفتن  ظاهر کلمه گرد اوری شده است . سید حمید طبیبیان  فرهنگ لاروس را در سال 1362  به زبان فارسی تر جمه کرده است.

3-المعجم الوسیط

این فرهنگ را فرهنگستان زبان عربی در سال 1960 به کمک کمیته هایی که به این امر اختصاص یافتند  تدوین کرده است (مولفان این فرهنگ د. ابراهیم انیسو  د. عبد الحیم منتصر و عطیه الصوالحی و محمد خلف الله احمد . هستند.  الوسیط بسیاری از وازه ها و اصطلاحات علمی جدید را در بر می گیرد البته برخی از کلمات عامیانه بویزه  مصری نیز در این فرهنگ امده است.

فرهنگستان زبان عربی قاهره  دو فرهنگ دیگر  به نامهای  المعجم الوجیز و المعجم الکبیر  را نیز به چاپ رسانده است . الوجیز فرهنگ لغتی  دانش اموزی است که شکل اختصار یافته الوسیط  می باشد. اما الکبیر فرهنگ بسیار مفصلی است که هنوز همه جلدهای ام منتشر نشده است . امتیاز الوسیط ان است که  کلمات ((مولد)) را از  ((محدث)) و((معرب)) را از ((دخیل)) جدا کرده است .مولد کلمه ای است که در عربی کهن استعمال داشته  و محدث  اکنون در زبان عربی متداول است .  معرب  کلمه ای غیر عربی است که با زیاد  یا کم شدن ویا جابجایی حروف ان   رنگ عربی  پیدا کرده است و دخیل کلمه ای است که بدون  هیچ دخل و تصرفی  وارد زبان عربی  شده است.

4- الجاسوس  علی  القاموس

این کتاب  که تالیف ((احمد فارس  الشدیاق)) است . برجسته ترین  فرهنگ لغت عربی  در سده نوزدهم به شمار می اید  الجاسوس اوج اصلاح خواهی و تجدید نظر طلبی در زمینه  فرهنگ نویسی است و با پیروی و تقلید مبارزه می کند  و خواهان همگام شدن با زمان است.  الشدیاق به این شیوه کهنه و موروثی که تشخیص کلمه  صحیح و فصیح را منوط به  استعمال  شاعری در عصری خاص  می داند اعتراض  می کند و معتقد است می توان به شعر هر شاعری که در عرف ادبا و مردم در خور اعتنا  باشد  استناد کرد . وی شیوه  زمخشری را می پذیرد وکنابش را بر همان مبنا نوشته است.

5- محیط  المحیط

این فرهنگ تا لیف ((بطرس البستانی )) است که در سال 1870 م  در بیروت به جاپ رسیده است و به سلطان عثمانی  تقدیم شده است. وی  در تالیف این فرهنگ از القاموس المحیط  فیروز ابادی استفاده کرده است  و ان را بر اساس حروف الفبا و حرف اول  ریشه کلمات تنظیم نموده است . البستانی ضمن ذکر بسیاری از وازه ها و اصطلاحات علمی و ادبی ریشه برخی از انها را بررسی کرده است . در این فرهنگ به ایات قرانی نیز استناد شده و مباحث نحوی و ادبی مربوط به این ایات  تشریح  شده است  همین ویزگی  فرهنگ محیط را به صورت  یک مجموعه ادبی در اورده است . البته برخی از کلمات عامیانه  نیز در ان به چشم  می خورد.

6-اقرب الموارد

نام  کامل این فرهنگ اقرب الموارد فی فصح العربیه والشوارد  و مولف ان ((سعید الشرتونی)) است.

این کتاب در سال 1889 م در بیروت به چاپ رسیده است . شرتونی نیز القاموس المحیط را مبنای کار خود قرار داده است و در جهت تغییر و تکمیل ان  گام  برداشته است . این فرهنگ به دو بخش تقسیم می شود: بخش اول به تو ضیح کلمات اختصاص دارد و بخش دوم به بررسی اصطلاحات علمی و وازه های غیر عربی و معرفی شخصیتها می پردازد.

شرتونی  مدخلهای کتاب خود را بر اساس حرف اول  ریشه کلمات تنظیم کرده است.