مانند : ضَرَبْتُ : فعل و فاعل آن ضمیر بارز ‹‹ تُ ›› محلا مرفوع
یَضرِبُونَ : فعل و فاعل آن ضمیر بارز ‹‹ و ›› محلا مرفوع
3- ضمیر مستتر : مانند : ضَرَبَ : فعل ماضی و فاعل آن ضمیر مستتر‹‹ هو ››
اَضرِبُ : فعل مضارع و فاعل آن ضمیر مستتر ‹‹ انا ››
اِضْرِبْ : فعل امر و فاعل آن ضمیر مستتر ‹‹ اَنْتَ ››
تذکر1 : در فعل ماضی و مضارع فاعل در صیغه های ‹‹ 1 و 4 ›› می تواند ضمیر مستتر واقع شود . و در فعل مضارع در صیغه های ‹‹ 7 و 13 و 14 ›› فاعل فقط ضمیر مستتر است . ( اَنتَ ، اَنَا ، نَحنُ )
تذکر 2 : اگر فاعل ِ اسم ظاهر ، مذکر باشد فعل هم، مذکر و اگر فاعل مؤنث باشد فعل هم مؤنث می آید .
مانند : مذکر : یَدخُلُ المؤمِنُ الجنةَ مؤنث : تَدخُلُ المؤمنةُ الجنةَ
تذکر 3 : اگر فاعل اسم ظاهر باشد فعل همیشه بصورت ‹‹ مفرد ›› می آید .
یَدخُلُ المؤمِنُ الجنةَ تَدخُلُ المؤمنةُ الجنةَ
یَدخُلُ المؤمِنانِ الجنةَ تَدخُلُ المؤمنتانِ الجنةَ
یَدخُلُ المؤمِنُونَ الجنةَ تَدخُلُ المؤمناتُ الجنةَ
18
مفعول به
مفعول به : اسم منصوبی است که فعلی از فاعل بر آن واقع شده باشد .
مانند : قَتَلَ عَلیٌّ سَعیداً قَتَلَ : فعل عَلِیٌّ : فاعل و مرفوع سَعیداً : مفعول به ومنصوب
موارد زیر می توانند مفعول به واقع شوند :
1- اسم ظاهر : مانند : یَضرِبُ اللهُ الامثالَ لِلناسِ الامثالَ : مفعول به ومنصوب
2- ضمیر متصل : مانند : نَصَرَهُ عَلِیٌّ ه : مفعول به محلا منصوب
3- ضمیر منفصل : مانند : اِیّاکَ نَعْبُدُ ایاک : مفعول به محلا منصوب